Niu Sila o loʻo feagai nei ma le sili atu le leaga o le misela o le misela na ia vaaia i le 20 tausaga talu ai. O le tele o mataupu na tutupu i Aukilani - mai Oketopa 31, ua silia ma le 1,580 mataupu o le misela i Aukilani talu mai le amataga o le 2019.
O le pito i luga o le faamai na tupu i le faaiuga o Aokuso, pe a maitauina e le Aukilani DHBs le 20 mataupu fou i aso taitasi. O lenei mea ua amata ifo i le lima pe ono mataupu ile aso.
E ui ina atonu o le a sili atu ona leaga i tatou i le faamai, e taua tele lo tatou mataala ma faʻamalosi. I lenei tusiga o le ae mauaina mea uma e tatau ona e iloa e uiga i le misela, o le tui o le misela ma mea e tatau ona e faia pe afai e te masalomia o oe poo se tagata o le aiga ua i ai le misela.
O le a le misela?
Fua o se faʻamaʻi pipisi tele. O faʻamaoniga sili ona taatele e aofia ai le vevela, fiva, gaugau mata ma foliga ita. E ui o le fiva e masani ona fesootaʻi ma tamaiti, e mafai foi ona aafia ai tupulaga talavou ma tagata matutua.
E manatu tagata popoto o tagata taitoatasi e maua i le misela o le a aʻafia ai le 15 o isi tagata e leʻi tuiina. E masani ona taliaina e manaʻomia e se atunuu le 95 pasene o lona faitau aofaʻi ina ia faʻamaonia e taofi le misela mai le salalau. O lenei mea ua lauiloa o le puipuiga o le lafu. I nisi vaega o Niu Sila, o fua faatatau o tui puipuia e maualalo ifo i le 60 pasene. O faʻalavelave faʻafuaseʻi e masani ona tupu i totonu o nei alalafaga e maualalo ai le tui puipui.
E mafai ona avea ma mea e lamatia ai le ola. Pe a ma le 10 pasene o tagata mamaʻi e tatau ona latou oi le falemaʻi. O measina e mafai foi ona oʻo atu ai i mataupu ogaoga o le soifua maloloina, pei o le:
- Pomaonia
- Faoa faamalosi
- Faʻaiʻuga o le faʻaaliga, lea e mafai ona oʻo atu ai i le faʻalogologo tumau
- Fetogi o le mafaufau
E mafai ona mafua ai le tele o faʻafitauli i le taimi o le maʻitaga, ma e ono faʻaititia ai le lamatiaga o le faʻanofoina o fanau, fanau vave ma fanau maualalo maualalo.
O ai e mafai ona maua le tui o le misela?
O le auala sili e puipuia ai oe ma e pele ia te oe ile misela, o le maua lea o le tui MMR saoloto, lea e maua ai puipuiga mai le ola atoa ile laula, mumpes ma le rubella. O le tui MMR e avanoa mo tagata na fanau i le 1969 pe mulimuli ane.
I Niu Sila, o tamaiti e masani ona tui i le 15 masina ma le fa tausaga. I Aukilani, e mafai e tamaiti ona muamua faʻamaʻi i le 12 masina.
E mafai e tamaiti pepe o loʻo i luga le lamatiaga ona faʻaalia ona mafai ona maua muamua le tui o le misela muamua. Pasefika ma pepe pepe, o pepe na maua i le maʻi lapatai ma pepe o loo malaga atu i se atunuʻu e iai le laulaa o le misela i le taimi nei atonu e mafai ona latou maua muamua le jab i le va o le ono i le 11 masina. O pepe e iai la latou jab muamua i le va o le ono i le 11 masina e manaʻomia ai se fualaau.
E iai nisi tagata e le mafai ona tui puipui:
- Tina fafine
- Tagata o loʻo i ai se gasegase e afaina ai a latou siama
- Tamaiti pepe i lalo o le 12 masina (atonu e iai ni tuusaunoaga i le taimi o le faamatuu o le misela)
- Tagata na maua se isi tui ola i le masina talu ai
- Tagata na feagai ma se faʻalavelave faʻafuaseʻi o le faʻafitauli i le MMR
Auala e iloa ai le misela
O le tele o tagata e le o iloa vave lava ei ai le la. E masani lava ona tasi le vaiaso poʻo le lua e faʻaalia ai faʻamaoniga.
Faʻafesoʻotaʻi lau fomaʻi pe ae matauina se tasi o mea nei:
- fiva
- Sini lanumuli
- Tiga fa'a'i
- Tele le tale
- Vaivai
- Flamed eyes
- Lanu moana lanu moana pe paepae i totonu o le gutu
- Malamalama malamalama
O le lavelave o le misela e foliga mai o ni faaputuga o lanu mumu laiti. E foliga mai e tusa ma le 14 aso talu ona faʻamaʻi ma salalau i luga o le lauulu, i luga o mata ma le ua ona oʻo ifo ai lea o le tino. E masani lava ona amata ona mou atu i le fa pe lima aso.
faiga
E leai se togafitiga mo le misela. O vailaʻau e le faigaluega mo le misela ona e le o se siama siama.
O le auala sili e feagai ai ma le misela o le a malolo. Nofo i le fale ma malolo i se potu pogisa filemu, inu tele vai ma ave paracetamol poʻo le ibuprofen e fesoasoani i le fiva. Faʻaitiitia le faʻafesoʻotaʻi ma isi e aloese ai mai le faʻaliliuina o le siama. Afai e te popole i au faʻaʻailoga, faʻamolemole valaʻau lau fomaʻi.
Faʻamatala lau tui
I totonu o le Otara Family ma le Soifua Maloloina Faʻa-Soifua Maloloina, matou te faʻamalosia malosi oe ma ou aiga ina ia tui puipui. O le tui MMR e leai se totogi, aoga ma o le auala sili e puipuia ai mai le misela.
Ina ia faatulaga se taimi atofaina, aumai ia i matou se valaau i le aso i le 09 274 6654 pe imeli i matou i taliaina@otarafamily.health.nz.